🍻 Kolonie W Xix Wieku Mapa

Największe osiągnięcia Polski w tym czasie, to wygnanie Szwedów i rozgromienie Turków pod Wiedniem, dzięki czemu Europa została obroniona przed jarzmem tureckim. XVII wiek był przewrotnym okresem - z jednej strony wyniszczające, krwawe, wojny, z drugiej - ogromny rozwój nauki, kultury i sztuki. Oto najważniejsze wydarzenia. T: Świat w 19 wieku. Największe wynalazki: 1800 -Alessandro Volta tworzy baterię. 1804 -Freidrich Winzer był pierwszą osobą, która opatentowała oświetlenie gazowe. 1809 -Humphry Davy tworzy pierwsze światło elektryczne. 1810 -Peter Durand wymyśla puszkę. Pod koniec XIX w. Chiny stały się obiektem rywalizacji mocarstw europejskich, a także Stanów Zjednoczonych. W latach 1896-1899 rywalizujące ze sobą państwa dokonały podziału terytorium Chin. Bardzo silne wpływy w Chinach zdobyła Rosja, która dążyła do zahamowania ekspansji japońskiej na Chiny. W tej liczbie mieści się kilkadziesiąt tysięcy Kaszubów, którzy w II połowie XIX wieku osiedlili się w okolicach Barry's Bay i dzisiejszego Wilna. Okolica ta przypominała im krajobraz Kaszub w Polsce. Właśnie w Barry's Bay powstała pierwsza szkoła polska i harcerstwo, a w Wilnie pierwsza parafia polska. W 1972 roku odsłonięto w Temat: Omawiamy rozwój kolonializmu w XIX wieku – przyczyny i skutki . Cele lekcji: Poznasz przyczyny i skutki ekspansji kolonialnej w XIX w. Kryteria sukcesu: Omawiam przyczyny ekspansji kolonialnej w XIX wieku. Wymieniam imperia kolonialne i ich kolonie. Wyjaśniam pojęcia: kolonializm, kolonie, imperium kolonialne. Ekspansja kolonialna. Rosyjska ekspansja w Azji 1533–1894. Rosyjska kolonizacja Azji – kolonizacja znacznych obszarów Azji Północnej ( Syberia ), Środkowej i Kaukazu przebiegająca w okresie od XV do XX wieku. Kolonizacja miała odmienny przebieg od większości ekspansji kolonialnych innych państw europejskich i polegała w znacznej mierze na bezpośrednim Ekspansja kolonialna w XIX w. Pojęcie kolonializmu wiąże się już z odkryciami geograficznymi, kiedy to Hiszpanie i Portugalczycy zaczęli tworzyć pierwsze kolonie na nowo odkrytych terytoriach. Kolonie stanowiły dla metropolii źródło surowców i taniej siły roboczej oraz były rynkami zbytu dla gotowych produktów. Ekspansja kolonialna w XIX wieku. Pojęcie kolonializmu wiąże się już z odkryciami geograficznymi, kiedy to Hiszpanie i Portugalczycy zaczęli tworzyć pierwsze kolonie na nowo odkrytych terytoriach. Kolonie stanowiły dla metropolii źródło surowców i taniej siły roboczej oraz były rynkami zbytu dla gotowych produktów. XIX wieku w rejonie równikowym, kazał wyciąć wokół swojego domu wszelkie zarośla, by móc strzelać z ganku do przypadkowych przechodniów. Gdy jakaś z niewolnic grabiąca podwórko pozostawiła na trawniku choć jeden liść (przypominam, że rzecz działa się w dżungli!), mordował w sumie dziesięć kobiet. Strony w kategorii „Rosyjskie kolonie”. Poniżej wyświetlono 3 spośród wszystkich 3 stron tej kategorii. Strony w kategorii „Francuskie kolonie”. Poniżej wyświetlono 20 spośród wszystkich 20 stron tej kategorii. Kolonializm w XIX wieku. - Kolonializm w XIX wieku - Kolonie - kolonializm w XIX wieku - MAPA Kolonializm w XIX wieku - Wojny w XVII wieku mwzHv. Jeszcze w wieku XIX powiedzielibyśmy, że Francja to imperium kolonialne. Kolonie francuskie znajdowały się prawie na każdym kontynencie. Kwitł handel międzynarodowy, rozwijały się kompanie handlowe, w koloniach budowano okazałe posiadłości. Jednakże nie miało to trwać wiecznie. Powierzchnia imperium zaczęło się zmniejszać. Okoliczności były różne: zakup ziem przez USA, wojny kolonialne, wojny o niepodległość, referenda niepodległościowe... W porównaniu do tamtych czasów Francja posiada obecnie już tylko niewielkie terytoria szukasz więcej informacji i ciekawostek, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o historii Francji. Kolonie francuskie na trzech kontynentach, wojny kolonialne Kolonie francuskie w Ameryce Północnej i jej tamtejsze kompanie W Ameryce Północnej Francja prowadziła liczne ekspedycje za czasów Henryka IV. Szczególnie zapisał się tutaj Samuel Champlain, który wykazując się zręcznością w manewrowaniu pomiędzy zwaśnionymi plemionami indiańskimi dotarł do Wielkich Jezior i rozwinął kolonizację francuską na tym obszarze. Za jego ekspedycji rozwinął się także handel z Indianami, dzięki prowadzeniu wobec nich raczej przyjaznej polityki. To również Champlain był założycielem miasta Quebec. W późniejszym czasie do rozwoju francuskiego kolonializmu w Ameryce przyczyniła się polityka kardynała Richelieu. W roku 1628 utworzona została Kompania Stu Wspólników, celem tego działania była dalsza ekspansja w Kanadzie. Ważną rolę w kontekście Ameryki odgrywały Antyle, gdzie działała powstała w 1635 roku Kompania Wysp Ameryki. Również w tamtym okresie Francja opanowała Martynikę i Gwadelupę. Kompania Stu Wspólników została rozwiązana już za rządów Colberta, w 1663 roku. Powstała Nowa Francja jako prowincja królewska. W 1682 roku Francuzi po raz pierwszy, co prawda w teorii, ale objęli nadzór nad Luizjaną, jednakże osadnictwo francuskie rozwinęło się tam dopiero w XVIII wieku. Rozwijały się także Antyle, gdzie sprowadzano biedotę i czarnoskórych niewolników. Na początku XVIII wieku stan posiadania Francji w Ameryce miał się zmniejszyć, a to na skutek wojny sukcesyjnej hiszpańskiej, jaka miała wtedy miejsce, zakończonej traktatami w Utrechcie i Rastadt. Francja straciła wtedy na rzecz Wielkiej Brytanii Nową Szkocję i Nową Fundlandię. W XVIII wieku jednak w rękach Francji pozostawała większość Kanady oraz Luizjana. Tereny te były większe, niż brytyjskie, ale słabsze ekonomicznie. Francja zresztą dość długo na tym kontynencie rywalizowała z Wielką Brytanią. I to właśnie ta rywalizacja a konkretnie wojna siedmioletnia miała stać się gwoździem do trumny francuskiego panowania kolonialnego w Ameryce. W wyniku tej wojny w roku 1758 Brytyjczycy zdobyli fortecę Louisbourg. Natomiast w wyniku brytyjskiej blokady morskiej Francja nie miała możliwości dostarczyć do Kanady zaopatrzenia. Rok 1759 to kapitulacja Quebecu, zaś rok później całą Kanadę poddał jej gubernator, markiz de Vaudrevil. Nawiasem mówiąc w tamtym czasie Francuzi ponosili także porażki w walce z Brytyjczykami na Antylach, w Indiach a nawet w Afryce. Na mocy jednak pokoju po wojnie siedmioletniej (1763) Kanada została przez Francję utracona na rzecz Wielkiej Brytanii, natomiast Luizjanę otrzymała Hiszpania. Francja odzyskała ją później zaledwie na 20 dni, by tym razem ją odsprzedać Stanom kolonie w Afryce i w Azji: daty podboju, powierzchnia W XX wieku Francja posiadała kolonie w Afryce, Azji i Ameryce, których łączna powierzchnia wynosiła 10,6 mln km2. Ich mieszkańcy również byli liczni, zamieszkiwało je 55,5 miliona ludzi. Grupy kolonii tego państwa na różnych kontynentach miały swoje specyficzne nazwy. Kolonie Francji w Azji nosiły nazwę Indochin Francuskich. Z Wybrzeża Kości Słoniowej, Senegambii, Gwinei, Nigru i Mauretanii w roku 1895 powstała Francuska Afryka Zachodnia. Już w wieku XX, w roku 1910, Czad, Kongo Francuskie i Ubangi-Szari zostały połączone we Francuską Afrykę Równikową. Kolonie - podboje Kolonie Rok podboju Afryka Tunezja 1881 Mauretania 1893 Senegambia 1883 Gwinea 1891 Niger 1894 Czad 1894 Kongo Francuskie 1880 Ubangi-Szari 1894 Madagaskar 1896 Somali Francuskie 1888 Azja Kochinchina 1863 Kambodża 1863 Laos 1886 Annam 1885 Tonkin 1883 Część kolonii Francja zyskała lub utraciła w wyniku takich wydarzeń, jak wojny kolonialne lub też w wyniku postanowień ówczesnej społeczności międzynarodowej. W roku 1912 po starciach z Niemcami Francja uzyskała zwierzchność nad Marokiem tracąc jednocześnie część Konga Francuskiego. Decyzją Ligi Narodów po zakończeniu pierwszej wojny światowej Francja objęła protektorat nad Libanem, Syrią a także częścią Togo oraz Kamerunu. Kolonie te uzyskała kosztem Niemiec oraz Turcji. Mieszkańcy kolonii a niepodległość, obecne terytoria zależne Francji Po drugiej wojnie światowej nieuchronnie kolejne kolonie francuskie zaczęły wyrażać wolę wybicia się na niepodległość. Pewną próbą utrzymania kolonii przez Francję było ustanowienie Unii Francuskiej, ustanawiającej nowe zasady współistnienia Francji i jej kolonii oraz powstałych z nich państw. Utworzono ją na podstawie konstytucji z 1946 roku. W jej skład miały wejść trzy rodzaje terytoriów. Były to: terytoria bezpośrednio należących do Francji, czyli departamenty zamorskie: Scena z bitwy o Algier, rok 1830 - fot. domena publiczna (Gwadelupa, Gujana, Martynika, Reunion, Algieria i Sahara) oraz terytoria zamorskie (Francuska Afryka Zachodnia i Równikowa, Komory, Madagaskar, Nowa Kaledonia, Polinezja Francuska, Saint Pierre i Miquelon, Somali Francuskie); państwa stowarzyszone (Kambodża, Laos, Wietnam, Maroko, Tunezja) i terytoria stowarzyszone (Kamerun, Togo). Na specjalnych zasadach do Unii przystąpiły w 1949 roku Kambodża, Wietnam i Laos. Unia została zlikwidowana po zmianie konstytucji w 1958 roku, zamiast niej powstała Wspólnota Francuska, w ramach której miały funkcjonować cztery rodzaje podmiotów: departamenty zamorskie, terytoria zamorskie, terytoria powiernicze oraz autonomiczne republiki:wymieniona w tabeli poniżej grupa państw, które w wyniku referendum z 1958 roku w roku 1960 uzyskały niepodległość. Trzeba jednak podkreślić, że w rzeczywistości zasady tej Wspólnoty nie weszły w życie, a zatem wszelka współpraca (w tym już wtedy w istocie handel międzynarodowy z byłymi już koloniami) opierała się tylko i wyłącznie na umowach bilateralnych. W międzyczasie rozpoczęła się dekolonizacja, od Francji odrywały się kolejne jej posiadłości. Część kolonii uzyskiwała niepodległość w pokojowy sposób, inne musiały o swoją niezależność walczyć. Taką wojnę z Francją stoczyły Wietnam, Laos i Kambodża. Tzw. wojna indochińska trwała aż 8 lat. Podobnie w przypadku Algierii trzeba było trwającego również 8 lat powstania, aby państwo to uzyskało niepodległość. Sytuacja akurat w kontekście tego państwa nie powinna dziwić, jeżeli przypomnimy historię jego podboju przez Francję w XIX wieku. W roku 1830 zdobyto Algier, jednakże Francja kontynuowała ekspansję. W roku 1834 postanowiono, że Algierię trzeba utrzymać. Zaczęto sprowadzać osadników, pojawił się gubernator. Rozwinął się handel. Jednakże podbój Algierii nie został zakończony, bowiem działał nadal na jej terenie emir Abd el-Kader. W roku 1836 doszło do wojny z jego siłami i Francja poniosła porażkę. Również w wojnie z 1839 roku Francja poniosła ciężkie straty. W roku 1840 zadanie ostatecznego rozprawienia się z siłami Abd el-Kadera otrzymał generał Bugeaud, znany później i z innych wydarzeń historycznych, tym razem w samej Francji. W latach 1841-1843 toczono ciężkie boje z wojskami emira. W pewnym momencie uciekł on przed Francuzami do Maroka, gdzie również zapuściły się za nim wojska francuskie. Zdołał powrócić do Algierii w latach 1845-1846. Dopiero w roku 1847 siłom francuskim udało się odnieść ostateczne zwycięstwo, pojmano również i samego emira. Nie oznaczało to jednak, że w Algierii przestały istnieć jakiekolwiek punkty oporu przeciwko okupacji francuskiej. Kolonie - uzyskanie niepodległości Kolonia Rok uzyskania niepodległości Syria Formalnie: 1941, realnie: 1946 Liban 1943 Wietnam, Laos, Kambodża 1954 Maroko, Tunezja 1956 Gwinea 1958 Kamerun, Togo, Sudan Francuski (Mali), Madagaskar, Dahomej (Benin), Niger, Górna Wolta (Burkina Faso), Wybrzeże Kości Słoniowej, Czad, Republika Środkowoafrykańska, Kongo Francuskie, Gabon, Senegal, Mauretania 1960 Algieria 1962 Komory 1975 Somali Francuskie (Dżibuti) 1977 W latach 90. XX wieku Francja posiadała już tylko terytoria o całkowitej powierzchni 157 100 km2. Są to w większości departamenty zamorskie, z których największa jest Gujana Francuska (91 000 km2). Inne departamenty zamorskie to Gwadelupa, Martynika i Reunion, natomiast obecne terytoria zamorskie Francji to Nowa Kaledonia, Polinezja Francuska, Wallis i Futuna. Francja posiada też tzw. zbiorowości terytorialne: St. Pierre i Miquelon i Majottę, zaś odrębny status mają Francuskie Ziemie Polarne. Autor: Herbert Gnaś Bibliografia: B. Bankowicz, M. Bankowicz, A. Dudek, Leksykon historii XX wieku, Kraków Baszkiewicz, Historia Francji, Ossolineum, Warszawa Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008. Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny? Dla 84,8% czytelników artykuł okazał się być pomocny W XIX wieku rozpoczęła się kolejna rywalizacja mocarstw o tereny zamorskie, w wyniku której powstały imperia kolonialne Wielkiej Brytanii, Francji i Niemiec. Swoje wpływy rozszerzyło też kilka innych państw. Wielka Brytania Przyczyny: – chęć odbudowy imperium kolonialnego po utracie 13 kolonii w Ameryce Północnej – szukanie nowych rynków (działalność Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej) – poszukiwanie nowej lokalizacji dla kolonii karnej Kierunki i zasięg: 1) przyznane przez kongres wiedeński: Malta, Mauritius, Trynidad i Tobago, Gujana 2) przeniesienie uwagi na Azję, Pacyfik i Afrykę: – Australia (kolonia karna, a także eksporter wełny i złota – Melbourne najbogatszym miastem świata dzięki kopalniom złota) – Nowa Zelandia (traktat z wodzami Maorysów – pretekst do przejęcia władzy) – Indie (po przejęciu rządów od Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej – „perła w brytyjskiej koronie”, królowa Wiktoria cesarzową Indii) – Afryka południowa – wypieranie osadników holenderskich zw. Burami na północ, potem wojny z republikami burskimi i tubylcami) – Afryka środkowa – „wyścig o Afrykę” (rywalizacja z Francją, Belgią i Portugalią o dorzecze rzeki Kongo), utworzenie kolonii Rodezja – Sudan – interwencja zbrojna przeciw mahdystom zakończona zajęciem kraju 3) ponadto walka o wpływy bez przejmowania terytoriów: – wpływy handlowe w Chinach i Argentynie – rywalizacja z Rosją o wpływy w Azji środkowej (pomoc dla Turcji w wojnie krymskiej, inwazja na Afganistan) 1815-1914 „stulecie Wielkiej Brytanii” (panowanie na morzach, hegemonia w świecie, a zarazem „splendid isolation” – ang. ‘wspaniała izolacja’; imperium brytyjskie obejmowało 1/4 lądów i 1/4 ludności świata) Francja Przyczyny: – chęć odbudowy i powiększenia francuskiego imperium kolonialnego – wyrównanie strat w Europie po przegranej wojnie z Prusami (1870-71) Kierunki i zasięg: 1) Azja – protektorat nad Kambodżą, podbój Indochin (obecny Wietnam i Laos) 2) Afryka: – podbój Algierii – Fr. Afryka Zachodnia i Środkowa (obecnie Tunezja, Mauretania, Benin, Czad, Gwinea, Kongo, Mali, Niger, Senegal, Republika Środkowoafrykańska, Wybrzeże Kości Słoniowej) – niewielkie tereny w Afryce Wschodniej (Somali) Niemcy Przyczyny: – poszukiwanie rynków zbytu dla gospodarki rozwijającej się po zjednoczeniu – nacjonalizm (działalność Ligi Pangermańskiej – ponad 20 tys. członków na całym świecie, w tym wielcy niemieccy przemysłowcy) – chęć dołączenia do grona mocarstw („Weltpolitik” – niem. ‘polityka światowa’) – rywalizacja z Wielką Brytanią i Francją (posiadaczami większości kolonii) Kierunki i zasięg: 1) Daleki Wschód – wieczysta dzierżawa terenów w Chinach 2) Oceania (Samoa, Nowa Gwinea, W. Salomona, Mariany, W. Marshalla, Nauru) 3) Afryka (Niem. Afryka Południowo-Zachodnia i Wschodnia, Togoland, Kamerun) 4) próby uzyskania wpływów w Maroku, koncesja na budowę kolei w Turcji Po I wojnie światowej kolonie niemieckie były okupowane, a następnie podzielone jako tzw. terytoria mandatowe między Wielką Brytanię, Francję, Belgię, Japonię i Portugalię. Pojedyncze kolonie miały także Belgia, Portugalia, Hiszpania, Holandia i Włochy. Inne mocarstwa nie uczestniczyły w wyścigu o kolonie, ale też zwiększały wpływy: Rosja: – przyłączanie terenów w Azji (Turkiestan, Kraj Nadmorski, Kaukaz, Afganistan) – usprawnienie zarządzania Syberią i wykorzystanie jej jako miejsca zsyłki – 1867 sprzedaż Alaski Stanom Zjednoczonym – rezygnacja z posiadłości poza Eurazją Stany Zjednoczone: – 1823 „doktryna Monroe” (USA nie miesza się w sprawy Europy i wzajemnie) – 1830 utworzenie Liberii (najstarszej republiki w Afryce, założonej dla wyzwolonych amerykańskich niewolników według wzorów ustrojowych USA) – dążenie do opanowania Ameryki Środkowej, w tym Kanału Panamskiego – wywoływanie lokalnych powstań i przejmowanie kontroli nad gospodarką pod nowymi rządami (Kuba, Filipiny, Panama) – „dyplomacja dolarowa” – finansowe uzależnianie lokalnych władz 1853 ponowne otwarcie Japonii na kontakty cudzoziemcami – epoka Meiji, czyli „japońskie oświecenie”: zniesienie feudalizmu, upowszechnienie oświaty, likwidacja dawnych tradycji, reforma państwa Pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej (z perspektywy obu stron) Skutki dla krajów kolonialnych: – wzrost znaczenia państw kolonialnych (budowa „drugich imperiów kolonialnych” przez Wielką Brytanię i Francję, dołączenie Niemiec do grona mocarstw) – włączenie do kultury europejskiej elementów kolonialnych – ułatwienie handlu (1869 budowa Kanału Sueskiego – połączenie Morza Śródziemnego z Oceanem Indyjskim przez Morze Czerwone, pod kontrolą brytyjsko-francuską) – kolejne odkrycia geograficzne (eksploracja głębi lądów) – rozwój techniki komunikacyjnej (statki, telegraf) – eksploatacja kolonii – surowce ( złoto i miedź), siła robocza, rynek zbytu – marginalizacja Hiszpanii (utrata Kuby i Filipin) – upowszechnienie poglądu o wyższości białego człowieka (protekcjonalny stosunek do ludności tubylczej, teorie rasistowskie) – konflikty kolonialne: brytyjsko-francuski o Faszodę (1898; skrzyżowanie planowanych linii kolejowych), francusko-niemiecki o Maroko (1905-11) Skutki dla krajów skolonizowanych: – upowszechnienie kultury europejskiej i religii chrześcijańskiej – zastosowanie osiągnięć techniki i nauki (użycie wynalazków, szpitale przy misjach) – początki administracji i oświaty w kolonialnych na wzór europejski – 1833-34 zniesienie niewolnictwa w imperium brytyjskim (wcześniej zakaz handlu ludźmi) – likwidacja niektórych zwyczajów (np. sati – palenie wdów w Indiach) – utrata niezależności (jedynymi niepodległymi krajami w Afryce były Liberia i Abisynia) – autonomia „białych kolonii” – Kanada, Australia, Nowa Zelandia (status dominium: samodzielnego terytorium bez własnej polityki zagranicznej, którego głową jest władca Wielkiej Brytanii) – stagnacja gospodarki (z powodu wywozu surowców i braku własnego przemysłu) – krwawe tłumienie przez Europejczyków konfliktów z lokalną ludnością (konflikt o kontrolę nad Kanałem Sueskim w Egipcie, powstanie mahdystów w Sudanie, powstanie sipajów w Indiach, wojna burska w Afryce południowej) – nienawiść do Europejczyków w Chinach (powstanie bokserów stłumione siłą przez koalicję 8 mocarstw: Austro-Węgier, Francji, Japonii, Niemiec, Rosji, USA, Wielkiej Brytanii i Włoch) [podstawa programowa gimnazjum – Autor: Tomasz BrodzkiTagi: Ciekawostki i rocznice, Historia państwa i prawa, XVI-XVII wiek, Ameryka PółnocnaOpublikowany: 2018-06-25 13:22Licencja: wolna licencjaPowszechnie wiadomo, że Stany Zjednoczone powstały jako federacja, w której skład wchodziły byłe kolonie angielskie. Przybysze z Wysp Brytyjskich nie byli jednak pierwszymi Europejczykami, którzy w czasach nowożytnych kolonizowali wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej. Nowy Jork na przykład, dziś jedno z najważniejszych miast świata, założony został przez Holendrów pod nazwą Nowy – zobacz też: Czy Wielka Brytania utraciła kolonie w Ameryce na skutek… wygranej wojny siedmioletniej?Amerykę Północną odkryli dla Europy już wikingowie w początkach II tysiąclecia, jednakże o ich wyczynach szybko zapomniano. Ponownie jej brzegi dostrzegł w roku 1497 Włoch służący dla Anglii, Giovanni Caboto (John Cabot). Od tego czasu wiele europejskich wypraw docierało do tego kontynentu. Część z tych ludzi poszukiwała legendarnego przejścia północno-zachodniego na Pacyfik w kierunku Indii i Chin (co udało się dopiero w XIX wieku), inni – zwłaszcza w następnym stuleciu – szukali miejsca do osiedlenia się. Powody były proste – żądza sławy, bogactw, przygód, ucieczka przed aparatem państwowym, poszukiwanie nowych obszarów eksploatacji gospodarczej, naturalny skutek ekspansji licząc Hiszpanów w Meksyku i na Florydzie oraz odgrywających mniejszą rolę Duńczyków czy Szwedów, na pierwszy plan wysunęli się tutaj w swoich dążeniach do podporządkowania sobie Nowego Świata Anglicy (zwłaszcza od czasów Francisa Drake'a i Waltera Raleigha), Holendrzy oraz Francuzi. Mowa tu głównie o dobrze rozwijających się ekonomicznie państwach Europy Północnej i Zachodniej, warto jednak zwrócić uwagę przede wszystkim na Anglików, jako najbardziej przedsiębiorczych. Nova Virginiae Tabula , mapa Wirginii i Zatoki Chesapeake (aut. Henricus Hondius, 1630, domena publiczna). Anglicy pojawili się w Ameryce Północnej już na początku XVI wieku, jednakże pierwsze próby osiedlenia się na jej obszarze (zarówno te z roku 1524, jak i późniejsze, z roku 1585 i następnych), spełzły na niczym. Dopiero w 1607 roku udało im się założyć pierwszą kolonię, która miała przetrwać. Było to Jamestown (nazwane na cześć króla Jakuba I Stuarta) nad Zatoką Chesapeake. Była to osada handlowa założona przez Kompanię Wirginii i służyć miała pomnażaniu jej bogactw. Tymczasem koloniści nie potrafili zgromadzić odpowiednich zapasów żywności, a jej produkcja była niewystarczająca, w związku z tym trzeba było zaopatrywać się w nią u lokalnych Indian. W dodatku położenie – pośrodku bagien – sprzyjało rozwojowi epidemii, zwłaszcza malarii. Większość osadników zmarła w wyniku głodu i przywódca kolonii, kapitan Smith, musiał ponadto mierzyć się z także i wrogimi Indianami. Zagrożenie z ich strony było poważne (22 marca 1622 roku wymordowali oni 1/3 kolonistów, 1200 osób), jednakże gdy król posłał osadnikom zapasy nowoczesnej broni, sytuacja uległa odmianie. Do 1644 roku uporano się z tymi nic nie zapowiadało sukcesu gospodarczego osady, jednak wkrótce w Jamestown rozpoczęto uprawę tytoniu na masową skalę, a kolonię uratowano dzięki wsparciu Londynu. Ważne było także rozwinięcie różnych typów upraw (stosowanie monokultury groziło wystąpieniem poważnego kryzysu). W roku 1624 Kompania upadła z przyczyn finansowych, a jej terytoria stały się własnością Korony. Kolonie rozwijały się odtąd pomyślnie, bogacąc się na tytoniowym handlu. Przybywający ludzie otrzymywali 50 akrów gruntu dla siebie i kolejne 50 za każdą osobę przywiezioną do tej części Ameryki, a ziemię mieli posiadać już na stałe. Prawa uchwalone dla Wirginii rozprzestrzeniły się do innych kolonii. W roku 1640 Jamestown i okolicę zamieszkiwało już 10 tysięcy z odłamów angielskiego protestantyzmu byli purytanie (dziś kojarzeni z głęboką niechęcią do ludzi, powiedzielibyśmy, „cieszących się życiem“), bardzo niechętni wobec Kościoła anglikańskiego, a w związku z tym silnie zwalczani. Wywodzili się przede wszystkim z niższych warstw społecznych (niższego mieszczaństwa), nie mieli więc możliwości wybicia się na szczyt w arystokratycznej monarchii Jakuba I. Często jedynie przywódcy byli wykształceni. Ludzie ci, gorliwi w pracy, żądni reformy Kościoła, bardzo radykalni na tym gruncie. Ich problemy miały charakter głównie polityczny i społeczny (wrogość wobec innych ruchów).W roku 1620 do wybrzeży Nowej Anglii dobił sławny statek Mayflower, na którym do Ameryki Północnej przybyli właśnie purytanie uciekający przed prześladowaniami ze strony królewskiej. Założyli oni osadę Plymouth, najczęściej kojarzącą się z początkami Stanów Zjednoczonych. W regionie tym rozwinęły się ponadto sławne później Salem, Boston czy Cambridge, gdzie założono w 1636 roku pierwszy w Ameryce uniwersytet (Harvarda). Zajmowano się rolnictwem, łowieniem ryb, pozyskiwaniem dóbr lasu i ich eksportem. W sferze społecznej purytanie utworzyli nową organizację struktur religijnych (z Kościoła wygnał ich biskup Laud) i rozwijali działalność kulturalną (szkolnictwo). Mayflower w Zatoce Plymouth , obraz Williama Halsalla (1882, domena publiczna). Purytanie byli ludźmi, których wytrwałość, etos pracy i siła przekonań mocno przesiąkniętych religią wydatnie wpłynęły na kształtowanie się ducha społeczności za oceanem. Istotny wówczas był kryzys gospodarczy (stagnacja na rynku handlu suknem), który pchał ludzi do szukania lepszych sposobów utrzymania. Kolonie na tym obszarze działały pod zwierzchnictwem Kompanii Zatoki Massachusetts, która, założona w 1629 roku, sprzyjała purytanom i ich planom. Stworzyła ona zgromadzenie lokalne – zaczątek amerykańskiego wymienionych osad istniały także inne, powyższe jednak odegrały w kolonizacji Ameryki Północnej wiodącą rolę. Południowa granica posiadłości angielskich była granicą Karoliny Południowej, a w XVIII wieku Georgii. Wypada teraz krótko przedstawić książkę: „Polacy na krańcach świata: XIX wiek”Mateusz Będkowski„Polacy na krańcach świata: XIX wiek”39,9 złWydawca: PROMOHISTORIA [ i Wydawnictwo CMKsiążka dostępna także jako e-book w 3 częściach: Część 1, Część 2, Część 3Polska w Brazylii? XIX-wieczne pomysły na nową ojczyznę Portret Karola II Stuarta (aut. Peter Lely, ok. 1675, domena publiczna), Holendrzy zajmowali przede wszystkim ziemie nad rzeką Hudson. W roku 1624 powstał tam osada, będąca początkowo lokalnym centrum handlu futrami. Swoją nazwę – Nowy Amsterdam – otrzymała w dwa lata później, a prawa miejskie przyznano jej w 1653 roku. Niderlandczycy opanowali ponadto ziemie Nowej Szwecji (obecny stan Delaware). Zajmowali się głównie handlem futrami, przywozili także niewolników z Czarnej Afryki i sprzedawali ich na wschodnim wybrzeżu Ameryk oraz na Karaibach. Po wojnach angielsko-holenderskich zostali administracyjnie wyparci z Ameryki Północnej, jednakże wielu osadników ze Zjednoczonych Prowincji nadal osiedlało się w Nowym Świecie, współtworząc jego tkankę etniczną i przynosząc doń kulturę protestancką. W tym aspekcie odegrali oni wielką rolę w kolonizacji Anglików i Holendrów, w Ameryce Północnej pojawili się także Francuzi. W roku 1608 założony został Quebec na obszarze obecnej Kanady, nieco później (w 1642 r.) Montreal. Jak widać, zdominowali przede wszystkim obszar wokół Zatoki Hudsona i nad Rzeką św. Wawrzyńca. Dopiero w roku 1699 skolonizowali oni obszar w okolicach delty Missisipi i na cześć króla Ludwika XIV nazwali go Luizjaną (obawiali się zresztą, że mogą go zająć Anglicy). Ekonomiczną przyczynę podbojów francuskich stanowiła chęć opanowania handlu futrami amerykańskich zwierząt występujących zwłaszcza w Kanadzie oraz w delcie Missisipi. Ważny był także rozwój rolnictwa. Istotne problemy, z jakimi się borykali, to przede wszystkim zagrożenie ze strony Indian (choć ci przede wszystkim walczyli między sobą) oraz zagrożenie wojną z coraz silniejszą na morzu Anglią (potęga Francji opierała się głównie na jej zasobach i posiadłościach w Europie).Stosunki osadników wszystkich europejskich nacji z miejscową ludnością układały się źle i już na początku XVII wieku doszło do starć zbrojnych, w wyniku których Indianie ponieśli szereg porażek. Wymienić tu należy przede wszystkim wspomniane już walki w Wirginii, tzw. wojnę króla Filipa z lat 1675-1676 toczoną w Nowej Anglii, czy konflikty francusko-indiańskie we współczesnej Kanadzie. Główne przyczyny klęsk stanowiły słabość militarna tubylców (brak broni palnej), nieznane wcześniej na kontynencie choroby dziesiątkujące autochtoniczną ludność (np. ospa, alkoholizm), determinacja agresorów. Rozpoczął się powolny, długotrwały proces wypierania rdzennej ludności amerykańskiej z zajmowanych przez nią ziem. Koloniści byli bowiem żądni ziemi i surowców, a te mogli uzyskać – jak zawsze w przypadku prowadzenia polityki mocarstwowej – wyłącznie przy użyciu XVII, podobnie jak poprzedni, obfitował w wojny mocarstw europejskich o terytoria położone poza obrębem Starego Świata. Konflikty stały się okazją do podkreślenia przewagi, o której świadczyły np. liczba i wielkość posiadłości zamorskich czy możliwość zapewnienia bezpieczeństwa swoim statkom. Kolonie często przechodziły z rąk do rąk, taki był los nie tylko Nowego Amsterdamu (Jorku), lecz także np. Quebecu, który zmieniał przynależność z francuskiej na angielską i z powrotem. Jeśli chodzi o szersze plany strategiczne, to Anglicy koncentrowali się np. na umacnianiu swojej władzy nad wschodnim wybrzeżem kontynentu. W owym okresie Hiszpania silnie podupadła gospodarczo i jej znaczenie malało, podobnie jak mało ludnej Portugalii. Wyspiarzom ubyło dwóch groźnych przeciwników, minęło jednak wiele czasu, nim ostatecznie zażegnano groźbę sojuszu Francji z Hiszpanią (dopiero za czasów Napoleona).Zaciekłe walki toczyły się między innymi o panowanie nad wyspami karaibskimi, a postępowanie kolonistów względem miejscowych oraz Afrykanów – których przywozili tam kupcy holenderscy, a potem i angielscy – cechowało się wielką bezwzględnością (wytępiono szereg szczepów tubylczych). Dotyczy to np. kojarzącego się dziś wyraźnie z egzotyką Barbadosu. Nas jednak najbardziej interesować będą konflikty pomiędzy dwoma europejskimi potęgami mieszczańskimi. Tzw. Plan z Castello , najstarsze znane przedstawienie Nowego Amsterdamu z ok. 1660 r. (domena publiczna). W drugiej połowie tego stulecia doszło do czterech wojen angielsko-holenderskich i szeregu pomniejszych starć. W wyniku działań poprzedzających drugą z tych wojen, ziemie dotąd znane jako Nowe Niderlandy stały się prowincją pod rządami Stuartów. Król Karol II przekazał przejęte ziemie swojemu bratu, księciu Yorku, Jakubowi II, który zmienił nazwę Nowego Amsterdamu na kojarzącą się z jego tytułem w Anglii. W ten sposób Anglicy wyparli jednego z głównych rywali z ich rządami Nowy Jork stał się stolicą kolonii pod tą samą nazwą (w roku 1666 wydzielono z niego New Jersey). Początkowo miasto zdominowane było przez Niderlandczyków, których prawa utrzymano w mocy. Po zakończeniu wojen holenderskich osadę szybko rozbudowywano: powstały liczne magazyny, urządzenia portowe i budynki publiczne. Pełniła ona wieloraką rolę: stabilizowała ona władzę Anglików w środkowej części wybrzeża, przyciągała licznych osadników (w tym Holendrów, Flamandów, Niemców o różnych zapatrywaniach światopoglądowych), a wskutek ich zróżnicowania tworzyło się odrębne się też odrębna kultura, której twórcy koncentrowali się na handlu i produkcji rolniczej. Rozwijało się prawodawstwo oraz hierarchia społeczna, a także stosunki religijne. W roku 1700 Nowy Jork liczył około 5 tysięcy mieszkańców. Wielka kariera wielkiego miasta dopiero miała się Hugh , Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław Maldwyn A. , Historia USA, Wydawnictwo Marabut, Gdańsk Michał J. , Narodziny narodu. Historia Stanów Zjednoczonych do 1861 roku, Oficyna Wydawnicza Interim, Warszawa 1991. Redakcja: Paweł Czechowski Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis! Przyczyny ekspansji kolonialnej Państwa Europy zachodniej w drugiej połowie XIX wieku, skupiły swą politykę na ekspansji kolonialnej. Działo się tak dlatego, że obszar Europy był już w tym czasie podzielony między kilka głównych mocarstw. Żadne z nich nie dążyło do konfrontacji, gdyż skupiano swą ekspansję na terenach pozaeuropejskich. Kolejną przyczyną ekspansji kolonialnej państw europejskich była konieczność zdobycia surowców naturalnych oraz rynków zbytu dla swych towarów. Ważną rolę odgrywała także idea posłannictwa białego człowieka, zgodnie z którą uważano, że Europejczycy powinni skolonizować cały świat i wprowadzić na nim europejski model kultury. Niekiedy kolonizacja odbywała się na drodze militarnego podboju, a czasami poprzez zdobycie gospodarczej dominacji na danym terytorium. Duże znaczenie miał tu kolonizowany region świata, gdyż inne metody stosowano wobec prymitywnej Afryki a inne wobec lepiej rozwiniętej Azji.. Poza mocarstwami europejskimi także Stany Zjednoczone i Japonia rozpoczęły w tym czasie ekspansję kolonialną. Jednak z drugiej strony patrząc, wiek XIX był też początkiem procesu dekolonizacji. W pierwszej połowie tego wieku Hiszpania i Portugalia utraciły większość ziem ze swych potężnych imperiów kolonialnych. Stało się tak z powodu niepodległościowych rewolucji w Ameryce Południowej. Kolonizacja brytyjska W XIX wieku ekspansja brytyjska była skupiona na terenach Azji i Afryki. Jednym z najważniejszych celów polityki Wielkiej Brytanii stało się zdobycie kontroli nad bardzo bogatymi terenami Chin. Było to co prawda niezależne państwo, z tradycją państwową sięgającą kilku tysięcy lat, jednak w XIX wieku Chiny były państwem zdecydowanie zacofanym w stosunku do Europy. Wydarzeniem decydującym o losach XIX-wiecznego „Państwa Środka” była tzw. wojna opiumowa. Wybuchła ona po tym jak cesarz Tag-Kuang zakazał importu tego narkotyku. Sprowokowało to Brytyjczyków, którzy na handlu opium zarabiali bardzo duże pieniądze. Rząd brytyjski postanowił więc zainterweniować. Wojna trwała od 1839 do 1842 roku. Zakończył ją układ w Nankinie, zgodnie z którym Wielka Brytania otrzymała Hong-Kong oraz duże udogodnienia w handlu z Chinami. W latach pięćdziesiątych w Chinach z powodu niezadowolenia z decyzji nankińskich wybuchło powstanie tajpingów, które jeszcze bardziej osłabiło państwo. Pod koniec XIX wieku doprowadziło to do podziału formalnie suwerennych Chin na strefy wpływów kontrolowane przez mocarstwa europejskie i Japonię. Kolejnym terenem azjatyckim pod kontrolą brytyjską były Indie. W 1851 roku wybuchło powstanie Sipajów (żołnierzy hinduskich w służbie brytyjskiej). Zostało ono stłumione przez wojska Wielkiej Brytanii w 1858 roku. W wyniku tego odebrano Kompanii Wschodnioindyjskiej władzę nad Indiami. Powołano tam wicekróla, który rządził większością Indii. Na pozostałych terenach panowali zależni od Brytyjczyków radżowie. Wielka Brytania kontynuowała także swoje podboje kolonialne na kontynencie afrykańskim. Po tym jak w 1869 roku uruchomiono kanał sueski, Brytyjczycy przejęli kontrolę nad Egiptem. W latach 1881-1885 wybuchło z tego powodu w Sudanie antybrytyjskie muzułmańskie powstanie Mahdiego. Z kolei na południu Afryki Wielka Brytania postanowiła przejąć kontrolę nad Oranią i Transwalem, czyli afrykanerskimi państwami stworzonymi przez holenderskich osadników (osadnicy zwani byli Burami). Konflikt nazywany został wojną burską i trwał w latach 1899-1902. Zakończył się zwycięstwem Brytyjczyków i utworzeniem Unii Południowej Afryki (dzisiaj RPA), która została brytyjskim dominium. Poza podbojami w Afryce Północnej, Brytyjscy podróżnicy spenetrowali prawie całą Afrykę środkową. Kontrolowali w wyniku tego rozległe terytoria łącznie z dzisiejszą Nigerią. Kolonizacja francuska Francja podobnie jak Wielka Brytania, próbowała zdobyć jak największe wpływy w Chinach, co udało im się w roku 1860. Francji w tym czasie udało się także przejąć kontrolę nad Indochinami, czyli terenem dzisiejszego Wietnamu, Laosu i Kambodży. Poza tym Francuzi skolonizowali lub podporządkowali sobie całą północno-zachodnią Afrykę. Zresztą pod koniec XIX wieku ekspansja w Afryce północnej prawie doprowadziła Francję do wojny z Wielką Brytanią, gdyż ich interesy starły się na ziemiach dzisiejszego Sudanu. Jednak konfliktowi udało się zapobiec. Kolonizacja niemieckia Niemcy rozpoczęły proces kolonizacji na wielką skalę dopiero po zjednoczeniu w roku 1871. Były już w dużym stopniu opóźnione w stosunku do innych mocarstw europejskich, więc wiele terytoriów było już w tym czasie kontrolowane przez europejskich rywali Niemiec. Podobnie jak inne mocarstwa, pod koniec XIX wieku Niemcom udało się zdobyć swoją strefę wpływów w Chinach. Głównie dzięki militarnej pomocy Niemiec udało się stłumić chińskie powstanie bokserów, które wybuchło w 1900 roku. Skutkiem powstania było całkowite osłabienie Chin i w końcu upadek cesarstwa w 1911 roku. Niemcy zdobyli też kilka kolonii w południowej Afryce, między innymi tereny dzisiejszej Namibii. W 1904 roku miało tam miejsce powstanie ludów Herero, stłumione przez Niemców. Kolonizacja japońska Japonia do połowy XIX wieku była państwem znacznie odbiegającym od mocarstw europejskich pod względem gospodarczym i technologicznym. Wynikało to w dużej mierze z izolacjonistycznej polityki prowadzonej od wielu stuleci przez japońskie rządy. Jednak w 1954 roku flota USA pod dowództwem admirała Perry’ego zmusiła Japonię do otwarcia się na świat. Po tych wydarzeniach przyspieszenia nabrał proces reform Meidżi (po japońsku oświecenie). Uratowało to kraj przed uzależnieniem kolonialnym oraz wzmocniło i unowocześniło jego gospodarkę. Zniesiono przywileje samurajów, wprowadzono powszechny obowiązek edukacji oraz służby wojskowej. Wprowadzono także konstytucję i system parlamentarny. Dzięki temu nastąpił szybki rozwój gospodarczy oraz wzmocnienie armii. Dzięki unowocześnieniu przemysłu zwiększono produkcję, co spowodowało z kolei poszukiwanie nowych rynków zbytu dla japońskich towarów. Jednocześnie potrzebowano coraz więcej surowców mineralnych, których wyspiarska Japonia nie posiadała zbyt wiele. Naturalnym stało się, że Japonia zaczęła, podobnie jak państwa europejskie, dążyć do ekspansji kolonialnej. Po pokonaniu w 1905 roku Rosji, Japonii udało się sięgnąć po kolonie takie jak Korea, czy Formoza. Japończycy posiadali także swoją strefę wpływów w Chinach. Skutki XIX-wiecznej ekspansji kolonialnej W początkach XIX wieku w wyniku kolonizacji, mocarstwa Europejskie zdobyły w świecie dominującą pozycję. Jednak na początku wieku XX nie było już właściwie terenów nieskolonizowanych. Sytuacja ta musiała prowadzić do konfliktów. Z podziału kolonii najbardziej niezadowolone były Niemcy, gdyż one rozpoczęły proces kolonizacji najpóźniej i odniosły w związku z tym stosunkowo najmniejsze korzyści. Dążenia do powiększenia terytoriów kolonialnych przez Niemcy stały się więc jednym głównych powodów wybuchu I Wojny Światowej.

kolonie w xix wieku mapa